فولاد کورتن نوعی فولاد است که حاوی مقدار کمی کروم، نیکل و مس می باشد و در برابر خوردگی مقاومت می کند. هرگاه این ورق در خارج از خانه و در معرض آب و هوا قرار بگیرند، در طی فرآیند هوا زدگی، ظاهر کورتن تغییر می کند و در نهایت سطح به یک رنگ نارنجی یا قهوه ای، اکسید می شود. زمانیکه لایه زنگ‌زده سبکی روی سطح تشکیل می شود، از مواد زیرین سطح محافظت می کند و از خوردگی بیشتر ممانعت به عمل می آورد. دو مشخصه اصلی فولاد کورتن عبارتند از مقاومت در برابر خوردگی و مقاومت کششی بالا.
هرگاه فولاد کورتن در آب غوطه‌ور شود یا در مناطق مرطوب و نم دار دفن شود، لایه محافظ زنگ زدگی بر روی آن تشکیل نمی شود. این زنگ زدگی نکته ای منفی برای فولاد محسوب نمی شود. بلکه این لایه زنگ زده مانع از نفوذ بیشتر زنگ زدگی می‌شود به این لایه که لایه ای از اکسید آهن است پتینه می گویند.
این لایه به نوعی عمل خوردگی آهن توسط رطوبت را متوقف می کند. لایه ای که بر روی سطح فولاد کورتن به وجود می آید به رنگ قهوه ای تیره بوده که این لایه قهوه ای رنگ علاوه بر رفع نیاز ورق به رنگ آمیزی یا آبکاری به وسیله فلز روی باعث زیبایی سطوح ظاهری می شود. در زمان های اولیه استفاده از این ورق رنگ آن زرد بوده ولی به تدریج که در معرض عوامل محیطی قرار می گیرد تغییر رنگ داده و در نهایت به رنگ قهوه ای می رسد. پس از آن تغییر رنگ فاحش نیست و فقط کدر خواهد شد.
استفاده از ورق کورتن مقرون به صرفه می باشد چرا که این ورق طول عمر بالایی دارد و مقاومت بیشتری در برابر هوا زدگی نسبت به بقیه فولادها دارد. لایه ایجاد شده بر روی سطح ورق کورتن در برابر برف و باران مقاوم بوده و به رنگ آمیزی نیازی ندارد و برای حفاظت از آن نیازی به هزینه نیست. این فولاد در ساخت مجسمه های شهری، پله ها، ساختمانها و…کاربرد دارد و محبوبیت زیادی در معماری دارد. از فولاد کورتن در ساخت سازه هایی که از روش جوشکاری یا پیچ و مهره ساخته می شوند استفاده می شود. سازه های فولادی، پل ها، مخازن و ظروف، سیستم های اگزوز، وسایل نقلیه و تجهیزات ساختمانی از جمله کاربرد ورق کورتن است. این روزها استفاده از این ورق ها بسیار رایج شده است. این فولاد به شکل ورق نازک و بادوام تولید و استفاده می شود که معمولاً ضخامت آن فقط ¼ اینچ است. کورتن همچنین از قابلیت ماشینکاری عالی و قابلیت جوش‌پذیری و شکل‌پذیری خوبی برخوردار است.
گریدهای ورق کورتن
ورق کورتن در 2 گرید A و B تولید می شود. در ورق کورتن با گرید A فسفر افزوده می شود. فسفر در ترکیب این گرید باعث می شود برای کاربردهای زیبایی و دودکش های گازی مناسب باشد. انواع فلز تولید شده به شیوه نورد گرم در این دسته دارای ضخامت ۲ الی ۱۲ میلیمتر و دیگر انواع تولید شده به شیوه نورد سرد نیز دارای ضخامت ۰.۵ تا ۳ میلیمتر می باشد.
کورتن گرید B برای سازه های سنگین و باربری مناسب است. فلزات این دسته به شیوه نورد گرم و در ضخامت های ۲ تا ۴۰ میلیمتر تولید و به بازار عرضه می شوند.
مشخصات فنی ورق کورتن
ASTM A588، با نام تجاری CORTENشناخته می شود.
پرداخت: آبی / خاکستری، کمی دانه درشت
- جوشکاری ورق کورتن عالی است اما در برخی مواقع ممکن است به مواد پرکننده مخصوصی برای جوش این ورق نیاز باشد.
- ماشینکاری / سنگ زنی ورق کورتن نسبتا خوب است.
- خمکاری/ شکل‌پذیری ورق کورتن ضعیف است.
- عملکرد مقاومت ورق کورتن در برابر سایش خوب است.
- عملکرد مقاومت ورق کورتن در برابر خوردگی عالی است.
آنالیز شیمیایی گرید A/B ورق کورتن
خواص مکانیکی برخی گریدهای ورق کورتن
قابلیت‌های ورق کورتن
مقاومت در مقابل هوا زدگی :
ورق استیل کورتن می‌تواند بدون رنگ‌آمیزی مورد استفاده قرار گیرد. این قابلیت نه تنها از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است، بلکه به دلیل تغییر رنگ ظاهری آن نیز، زیبایی خاصی دارد. مقاومت در مقابل خوردگی و هوا زدگی ورق کورتن نسبت به مابقی فولادها 4 الی 8 برابر می‌باشد.
قابلیت دوام رنگ :
در برخی مواقع اگر رنگ‌پریدگی در سطح ورق کورتن رخ دهد، با گسترش قسمت زنگ زده، منطقه‌ای که دچار رنگ‌پریدگی می شود از بین می رود، در نتیجه طول عمر رنگ افزایش یافته و هزینه‌های رنگ آمیزی مجدد نیز کاهش می‌یابد.
قابلیت جوش‌پذیری :
همواره مقدار کمی از ترکیبات عناصر آلیاژی همانند مس و کروم برای افزایش اطمینان و مقاومت در مقابل هوا زدگی و خوردگی به کورتن افزوده می‌شود، در این صورت محتوای کربن کاهش می‌یابد تا قابلیت جوش‌پذیری مناسبی برای ورق کورتن ایجاد کند. از این رو فولاد کورتن را می توان با روش‌های دستی، گاز محافظ و یا قوس زیر پودری جوشکاری کرد. جوشکاری نقطه‌ای را می‌توان برای ورق‌های نازک فولاد کورتن انجام داد.
شکل‌پذیری:
ورق فولادی کورتن دارای قابلیت شکل‌پذیری در انواع روش‌های شکل‌دهی سرد، شکل‌دهی گرم و یا برش با گاز می باشد. از این دید قابلیت شکل پذیری ورق فولادی کورتن بسیار شبیه به دیگر فولادهای همتراز می باشد.
در دسترس بودن :
با روند رو به رشد تولید و استفاده از ورق کورتن در ایران و جهان این نوع فولاد همواره در دسترس است.
مزایای استفاده از فولاد کورتن
با کاربرد این نوع فولاد بسیاری از هزینه های آبکاری و رنگ آمیزی مجدد که مستلزم صرف زمان بود با استفاده از روکش فلز روی از بین رفت. طول عمر این ورق ها طولانی می باشد. این نوع ورق فولادی دارای الزامات استاندارد در استفاده و طراحی محیطی و انرژی می باشد. این ورق به مراقبت های کمی نیاز دارد و قابلیت استفاده به عنوان طراحی هایی زیبا و جذاب در نماهای خارجی را دارا می باشد. موارد مصرف فولاد کورتن به شکل صفحات برش خورده یا رول هایی با رنگ های طبیعی و گرم جهت استفاده در فضاهای باز می باشد. فولاد کورتن علاوه بر دارا بودن قابلیت ها و خواص شیمیایی مطلوب دارای خواص مکانیکی بسیار خوبی هم می باشد از این رو جوشکاری بر روی سطح این فولاد به راحتی انجام می شود. پس مزایای به کار گیری این نوع فولاد را می توان به صورت زیر مختصر و مفید لیست کرد:
- قابلیت جوشکاری
- مقاومت در مقابل سایش
- ماشین کاری
- عدم نیاز به رنگ آمیزی
- در طراحی معماری، لایه پتینه آن کاربرد دارد.
- ایده‌آل برای سازه‌های تحت فشار بار و استحکام بالا نسبت به وزن بالا
- ظاهر قهوه‌ای مایل به قرمز که ظاهر آن را از نظر زیبایی جذاب می‌کند.
- مقاومت بدون خوردگی در برابر حرارت بالا
- شرایط حداقلی برای نگهداری نیاز است.
- نیاز به رنگ‌آمیزی اولیه و مجدد را برطرف می‌کند.
- با محیط زیست سازگار است و قابلیت بازیافت دارد.
- نسبت به فولادهای ساده کربنی سبک تر می باشد.
- قیمت مناسب‌تری نسبت به دیگر انواع فولاد دارد.
معایب استفاده از فولاد کورتِن
فولاد کورتِن همواره به چرخه خشک کردن متناوب به منظور شکل گیری پوششی محافظِ و کارآمد روی سطح نیاز دارد. این نوع فولاد نباید در شرایط آب و هوایی و محیطی شامل نمک، باران سنگین، رطوبت، مه دائمی، گرمای همیشگی و در کل آب و هوای مرطوب استفاده شود. دیگر معایب در مراحل ساخت به روش های خاص جوشکاری بستگی دارد. در برخی موارد ممکن است سطوحی که در مجاورت فولاد کورتِن قرار می گیرند به واسطه سطح زنگ زده فولاد لکه دار شوند. از اتصال فولاد کورتن با فلزهای غیرمشابه خودداری شود. از برخورد سنگ، آجر و یا بتن فاقد لعاب با فولاد کورتن جلوگیری شود چرا که باعث ایجاد لکه های اکسیدی روی آن می شود. در کل از استفاده کردن فلزات هوا دیده تا فاصله دو کیلومتری از ساحل خودداری شود.
تفاوت فولاد کورتِن و فولاد هوا زده
شاید در برخی موارد فولاد کورتن و فولاد هوا زده به جای یکدیگر استفاده شود اما در حقیقت این دو نوع فولاد با یکدیگر متفاوت هستند. فولاد هوا زده، به مجموعه ای از فولادهای آلیاژی گفته می شود که جهت جلوگیری از رنگ آمیزی مجدد طراحی شده اند و اگر در طی سالیان طولانی در معرض هوا قرار گیرند به صورت ثابت و شبه زنگ زده باقی می مانند. از سوی دیگر فولاد کورتِن در حقیقت یک نشان تجاری ثبت شده توسط شرکت سهامی فولاد ایالات متحده است که در زیر مجموعه آن فولاد هوا زده از همه معروف تر و شناخته شده تر است.
مجتمع فولاد نفیس ایرانیان
